Nordic Coastal Cleanup / Strandarudding

Nordic Coastal Cleanup er eitt samstarv millum átta Norðurlond, sum saman vilja eggja til hugburðsbroyting viðvíkjandi umhvørvi, dálking og endurnýtslu, sjálvbodna rudding og yvirskipað arbeiða fyri minni rusk og burturkast á sjónum í norðurlondum. Saman við Rudda Føroyar er talan um CSR Greenland, Keep Denmark Tidy, Keep Norway Beautiful, Keep Sweden Tidy, Arctic Marine Conservation Crew (Ísland), Keep the Archipelago Tidy og Städa Åland.

Vitja heimasíðuna hjá Nordic Coastal Cleanup: https://nordiccoastalcleanup.com

Arbeitt verður við at fáa sjóvarmálar og strendur ruddaðar við sjálvbodnari arbeiðsmegi og at savna hagtøl fyri burturkast – hvat slag talan er um, og hvørjar keldurnar eru. Nordic Coastal Cleanup hevur mong ár og royndir á baki, og Føroyar hava verið við í nøkur ár.
Sambært frágreiðing frá Nordic Coastal Cleanup, sum kann lesast her, er neyðugt við átøkum, ið fyribyrgja, at burturkast endar á sjónum og í góðum norðurlendskum samstarvi tryggja, at hesin trupulleiki fær uppmerksemi frá politiska myndugleikanum í londunum, sum eru við.

Vaksandi upplýsing og kunning

Tað vísir seg tíbetur, at fólk og vinna gerast meiri kunnug um avleiðingar av tveittum burturkasti í náttúruna og raðfesta umhvørvið í størri mun enn áður. Vit síggja tað eisini á ruddingardøgunum her í Føroyum, har ruddarar boða frá minni burturkasti. Helst er hetta ein blandingur av, at fleiri umhvørviskrøv og -treytir verða settar vinnuni, og at fólk og húsarhald duga betur at beina rusk burtur á rættan hátt.

Minking av burturkasti í náttúruni er treytað av, at tað framhaldandi verður ruddað og náttúran ’hildin við líka’. Tí er hetta eitt gott samstarv at vera í. Við jøvnum fundum og samskifti millum londini, deila vit íblástur, góðar søgur og hugskot um, hvussu arbeiðast skal við at finna fólk at rudda, stuðul frá kommunum, stovnum, fyritøkum og felagsskapum og at fáa politisku skipanina innyvir í størri mun.

Rudda Føroyar samstarvar við ymsar skúlar kring landið, ið kunnu hava strandarudding sum ein evnisdag. Soleiðis fáa vit ávísa økið ruddað á hvørjum ári og um somu tíð. Ikki minst elvir luttøka hjá skúlum til, at ungdómurin verður kunnaður um avbjóðingarnar viðíkjandi umhvørvinum í dag – ikki bara í Føroyum, men í altjóða høpi.

Munurin á “vanliga” ruddingardegnum og strandarudding

Strandarudding er í roynd og veru tað sama. Ruddað verður í posar við somu amboðum sum við vanligari rudding. Munurin er, at sjálvt ruskið og burturkastið skal skiljast, vigast og flokkast. Síðani kann tað beinast burtur sum vanligt. Hetta merkir, at antin rudda og skilja fólk hvør sær, ella verður ruddað helvtina av tíðini og ruskið skilt hina helvtina.

Hví hava hagtølini týdning?

Tað er neyðugt at síggja og vita, hvar burturkastið kemur frá. Hvussu nógv kemur úr Norðurlondum, og hvussu nógv kemur aðrastaðni frá í heiminum. Ikki minst, hvat er tað, sum er keldan – (fiski)vinna, húsarhald ella annað.

Hagtølini vísa, at húsarhaldini og sjóvinnan dálka mest, meðan byggivinnan eisini hevur ein stóran leiklut. Við hesum kunnu tiltøk um umhvørvi, dálking, rudding, endurvinning o.a. verða beinrakin. Vita vit, hvar burturkastið kemur frá og hví, so er tað mótvegis einum ávísum bólki, at kunning, upplýsing og átøk skulu skraddaraseymast.